[06-02-2013]
Ακούει κανείς...;

Κείμενο μαθητών & διδακτικού προσωπικού 2ου Γενικού Λυκείου Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης

Την τελευταία εικοσαετία η οικονομική και προσφυγική μετανάστευση απετέλεσε τη λυδία λίθο των δημοκρατικών μας αρχών. Η ελληνική κοινωνία κλήθηκε και συνεχίζει να προβληματίζεται πώς θα εφαρμόσει έναν σπουδαίο κανόνα της δημοκρατίας, τον σεβασμό των ατομικών διαφορών και ιδιαιτεροτήτων.

Ακριβώς από το παραπάνω σημείο ξεκινάει ο «γολγοθάς» των παιδιών των μεταναστών και των προσφύγων όταν αυτά προσπαθούν να ενταχθούν στην ελληνική πραγματικότητα. Ξεκινώντας από την απλή άρνηση εγγραφής σε σχολικές μονάδες με το σκεπτικό πως δεν γνωρίζουν την ελληνική ή πως είναι ξένοι, περνάνε συχνά στο στάδιο της βίαιης αντιμετώπισης τους στην καθημερινότητά τους από ακραία στοιχεία. Εδώ έρχεται να προστεθεί και το ζήτημα των παιδιών μεταναστών και προσφύγων που γεννήθηκαν στη χώρα μας, αλλά συχνά αδυνατούν να συνεχίσουν σπουδές και να προγραμματίσουν τη ζωή τους εξαιτίας του αμφίβολου νομικού τους «status».

Η έλλειψη αντίστοιχων εκπαιδευτικών δομών υποδοχής και ένταξης των αλλόφωνων παιδιών, οι μονόγλωσσοι εκπαιδευτικοί που διδάσκουν πολύγλωσσες τάξεις σε συνδυασμό με τη φαντασιακή προσδοκία μιας «ομοιογενούς κοινωνίας» συνθέτουν το σύνηθες πλαίσιο που κινούνται τα παιδιά μεταναστών και προσφύγων.

Από την άλλη η ανέχεια, η ανεργία, η γραφειοκρατία, η απουσία διάχυσης πληροφοριών για εκπαιδευτικά ζητήματα, η νομική αβεβαιότητα και η συνεχόμενη αυστηροποίηση των προϋποθέσεων σχολικών εγγραφών οδηγούν πολλούς γονείς αυτών των παιδιών σε απόγνωση και απομόνωση. Η βάση του 10 δεν ισχύ ει για τους αλλόφωνους κατόχους ξενόγλωσσου απολυτηρίου (εισάγονται άλλωστε στο πανεπιστήμιο χωρίς εξετάσεις), αλλά ισχύει για αλλόφωνους κατόχους ελληνικού απολυτηρίου. Οι αλλοδαποί που τελειώνουν το ελληνικό σχολείο δεν αποκτούν το δικαίωμα να πολιτογραφηθούν έλληνες, και παράλληλα δεν αναγνωρίζονται σαν αλλοδαποί, προκειμένου για την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση! Η ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα για τους αλλόφωνους που προέρχονται από οικονομικά κατεστραμμένες χώρες με πόλεμο ή άλλου είδους συρράξεις, είναι μια επικίνδυνη περιπέτεια που υποβοηθείται μόνο από τη φιλότιμη πρωτοβουλία κάποιων εκπαιδευτικών δράσεων.

Στα πλαίσια αυτά δραστηριοποιούνται τα Διαπολιτισμικά σχολεία, που ιδρύθηκαν από το κράτος στα πλαίσια των διεθνών υποχρεώσεων της χώρας μας να παρέχει εκπαίδευση σε όλα τα παιδιά που ζουν εδώ ανεξάρτητα από την καταγωγή τους. Στα σχολεία αυτά εφαρμόζονται τα προγράμματα σπουδών του ελληνικού σχολείου προσαρμοσμένα στις ανάγκες των μαθητών τους, ενώ υλοποιούνται και μια σειρά από άλλες δραστηριότητες (θέατρο, έκδοση εντύπων, πολιτιστικά) που σκοπό έχουν την ευαισθητοποίηση σε κοινωνικά ζητήματα και τη δημιουργική έκφραση των μαθητών. Όλα τα προηγούμενα χρόνια, τα διαπολιτισμικά σχολεία επιτελούσαν ικανοποιητικά το ρόλο τους αποσπώντας και ποικίλες τιμητικές διακρίσεις, παρά το γεγονός ότι σε γενικές γραμμές το κράτος επέδειξε αδιαφορία για τα σχολεία που το ίδιο ίδρυσε, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τα προεδρικά διατάγματα που αφορούν στη λειτουργία τους και δεν έχουν εκδοθεί από το 1996!

Στη διάρκεια των δύο τελευταίων ετών τα διαπολιτισμικά σχολεία της Αττικής αντιμετώπισαν την αμφισβήτηση του έργου τους από διοικητικούς παράγοντες. Τα όσα έγιναν στο διάστημα αυτό, με πρόσχημα τον αστήρικτο επιστημονικά χαρακτηρισμό τους ως «ξεπερασμένα» σχολεία και «γκέτο», τελικό στόχο είχαν την κατάργησή τους, όπως οι παράγοντες αυτοί εισηγούνταν κάθε χρονιά στο Υπουργείο Παιδείας, χωρίς ευτυχώς η εισήγησή τους να έχει γίνει (μέχρι τώρα) δεκτή. Το τραγικό είναι ότι η «προσπάθεια αποδόμησης» του σχολείου (που συνδυάστηκε με μη σύννομες και αντιπαιδαγωγικές ενέργειες, όπως η απειλή για κατάργηση Κατευθύνσεων και Τμημάτων και βίαιη απομάκρυνση μαθητών στη μέση της σχολικής χρονιάς, αυθαίρετο και άκαιρο καθορισμό «ορίων» από όπου τα σχολεία μπορούν να δέχονται μαθητές) τελικούς «αποδέκτες» και «θύματα» έχει τους ίδιους τους μαθητές, και την ψυχολογική τους κατάσταση - και μάλιστα μαθητές που ανήκουν σε ευαίσθητες κοινωνικά ομάδες, όπως οι πρόσφυγες, οι μετανάστες, οι παλιννοστούντες. Τα παιδιά των μεταναστών και των προσφύγων αντιμετωπίζουν την οικονομική κρίση για πολλοστή φορά στη ζωή και φαίνεται πως τιμωρούνται γι αυτό με την δυσκολία ισότιμης συμμετοχής τους στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα.

Κάτω από όλες τις παραπάνω παραμέτρους είναι σαφές πως ο δρόμος της περιθωριοποίησης με όλες τις συνέπειες έχει αρχίσει να οικοδομείται πλέον με σαφή τρόπο.

Καθηγητές του 2ου ΓΕΛ Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης